Douchewater te heet? Zo voorkom je dat
Douchewater dat van het ene op het andere moment bijna 50 °C wordt: je gunt het niemand. Laat staan je hotelgasten, die je een aangenaam verblijf wilt bieden. Een hotel benaderde ons omdat gasten structureel klaagden over te heet douchewater. Na grondig onderzoek ontdekten we het probleem én losten het op.
Het gebeurt vaker in hotels dat de temperatuur van het douchewater een sprong maakt. Maar als mensen hierdoor bijna verbranden, is er echt iets mis. Het hotel had een onophoudelijke reeks klachten over veel te heet douchewater. In het gunstigste geval leidde dit bij de hotelgasten tot een flinke schrik. In enkele gevallen leidde het helaas zelfs tot verbranding van de huid.
Het hotel benaderde diverse installateurs en adviseurs, maar niemand wist raad. De enige oplossing leek een vervanging van de complete installatie plus het leidingstelsel. Maar dat is erg kostbaar.
Inhoudsopgave
Probleemomschrijving
Omdat wij veel installatieproblemen oplossen kwam de hotelmanager na zoeken bij ons terecht. We maakten een afspraak. Ter plaatse liepen we door het gebouw om het leidingbeloop te bekijken, de pompen, de boilers en de manier waarop deze waren aangesloten. Hier zagen we meteen al enkele zaken die mogelijk problemen kunnen veroorzaken. Zoals pompen die achter de boiler waren aangebracht, met een mogelijke kans op drukverschillen. Maar ook het gebruik van handmatig te bedienen inbouwdouchemengkranen. Waardoor er niet zonder te slopen thermostatische douchemengkranen toegepast kunnen worden.
Terug op kantoor bekeken we de tekeningen en maakten diverse berekeningen, zoals een waterleidingberekening. We onderzochten diverse opties: wat zou er gebeuren als we de pompen weghalen? En zijn deze pompen eigenlijk wel nodig? Is de druk voldoende, of juist te hoog?
Onderzoek op locatie
Bij een tweede bezoek aan het hotel bekeken we kritisch de situatie op de hotelkamers. We deden metingen aan de waterinstallatie. Inderdaad merkten we dat er temperatuurschommelingen waren: hoewel de kraan was ingesteld op 38 graden, kon het gebeuren dat er een plotselinge temperatuurstijging plaatsvond van wel 10 graden. Werd in de hotelkamer het toilet doorgespoeld, dan kon de temperatuur van het douchewater nog meer stijgen.
We voerden ook metingen uit tijdens het douchen, zonder dat we zelf andere tappunten openden. Dit deden we in vier verschillende badkamers. Er vond steeds eerst een flinke temperatuurstijging plaats, gevolgd door een sterke temperatuurdaling. Gestart werd met een mengtemperatuur van 38°C. Er vonden temperatuurdalingen plaats tot 31°C, maar ook een stijging tot zelfs 48,2°C.
Wat we op kantoor al vermoedden na het maken van onze berekeningen, bleek in de praktijk te kloppen: bij de aanleg van de leidingen waren te kleine buisdiameters gebruikt. Vertakkingen van de hoofdleiding hadden een buisdiameter van 16: te klein om een wastafelkraan, een douche én een toilet aan te koppelen wanneer deze tegelijk gebruikt worden.
Wat zijn de oorzaken van de temperatuurstijgingen?
Wisselende mengwatertemperaturen hebben altijd een fluctuerende druk als oorzaak. En dat is helaas niet te voorkomen. Een waterinstallatie is immers een dynamisch systeem. Het openen van een kraan of het aanslaan van een pomp heeft altijd invloed op de hele installatie. Door de fluctuerende drukken zullen temperaturen van het mengwater ook steeds wijzigen. Een lagere temperatuur is even schrikken, maar niet zo erg als een temperatuurstijging. Als de temperatuur hoger uitvalt bij een drukwisseling kan er verbranding optreden, gerelateerd aan de tijdsduur. Door de schrik kan het voorkomen dat je wilt vluchten uit de doucheruimte en daarbij uitglijdt.
Wat zijn andere oorzaken van hoger uitvallende mengwatertemperaturen in het hotel?
Onjuist gemonteerde pompen
De hoofdreden van de stijgende mengwatertemperatuur is de extra drukverhoging in het warmwaterdeel. De druk in het warmwater stijgt ten opzichte van de druk van het koude water.
Er zijn namelijk pompen (een drukverhogingsinstallatie) geplaatst in het koudwatersysteem, direct bij binnenkomst, na de hoofdwatermeter. Deze staat afgesteld binnen de maximaal gestelde druk volgens de NEN 1006. De pompen zijn toerengeregeld. Direct na de warmtapwatervoorraadvaten zit, in de warmwaterleidingen, nog een drukverhoger. Deze pompen zitten hierdoor in serie geschakeld met de drukverhoger in de koudwaterinstallatie. Ook hier zijn de pompen toerengeregeld.
De pompen zijn niet juist gemonteerd. In ISSO-publicatie 55 staat in schema’s aangegeven hoe je in dit geval juist moet monteren (en ook wat je niet moet doen). Drukverschillen die ontstaan op douchemengkranen ten gevolgen van een extra hydrofoor in de warmwaterleidingen kunnen niet opgevangen worden door thermostatische douchemengkranen.
Onjuiste drukreduceertoestellen en geen jaarlijks onderhoud
We ontdekten dat er voor warm en koud water dezelfde drukreduceertoestellen waren gebruikt. Ook al bestaan er ventielen die voor in beide leidingtypes geschikt zijn, in de situatie in dit hotel waren verschillende reduceerventielen nodig. In de eerste jaren na de bouw leverden de ventielen nog geen problemen op. Maar de ventielen waren nooit onderhouden, terwijl dat jaarlijks nodig is. Hierdoor liepen ze helemaal vast.
Drukreduceertoestellen zijn ventielen die een hoge druk verlagen naar een lagere druk. Deze zitten in de koudwaterleidingen en de warmwaterleidingen. Vanwege geluid en een redelijk drukverschil op mengkranen wordt geadviseerd om druk van maximaal 300 kPa op de kranen te hebben. Hiervoor is een reduceerventiel dan ook ideaal.
Het is dan wel noodzakelijk om deze reduceerventielen goed te onderhouden. Als een ventiel niet meer goed werkt en de volledige druk doorlaat, ontstaat er een groot drukverschil tussen koudwater en warmwater. En is de hogere druk aan de warme zijde is, dan kan er verbranding optreden. Drukreduceerventielen kunnen door vuil of kalk niet meer goed functioneren. Daarom is er controle en onderhoud nodig. Minimaal jaarlijks.
Drukverschillen in de leidingen van de badkamers
Wat we op kantoor al vermoedden na het maken van onze berekeningen, bleek in de praktijk te kloppen: bij de aanleg van de leidingen waren te kleine buisdiameters gebruikt. Vertakkingen van de hoofdleiding hadden een buisdiameter van 16: te klein om een wastafelkraan, een douche én een toilet tegelijk te gebruiken.
Als in de badkamer alleen de douche gebruikt wordt, dan stroomt er warm en koud water naar de douchemengkraan. Wanneer het toilet doorgespoeld wordt, dan gaat er minder koud water naar de douchemengkraan. Maar de hoeveelheid warm water naar de douchemengkraan blijft gelijk. Hierdoor ontstaat er een hogere mengtemperatuur die uit de douche komt. Als iemand na het doorspoelen van het toilet ook de handen wast met koud water, dan komt er nog minder koud water bij de douche terecht. Het resultaat is een nóg hogere mengtemperatuur van het douchewater.
Wat hebben wij geadviseerd?
De beste oplossing voor het probleem is een verbouwing, die bestaat uit het vervangen van het leidingstelsel en het gebruik maken van thermostatische douchemengkranen. Het hotel overweegt dit ook, maar het zo’n verbouwing is ingrijpend en erg kostbaar. Bovendien is het lastig om tijdens het verbouwen ‘de winkel open’ te houden, en dat zorgt voor flinke omzetderving.
We gaven daarom voor dit moment enkele meer betaalbare, snel uitvoerbare adviezen:
- Zorg dat de wastafelkraan minder verbruikt: stel de hoekstopkraan bij de wastafel lager af, zodat er minder water doorheen stroomt. De afstelling van de douche kan gelijk blijven.
- Stel ook de toevoer naar het toilet lager af, zodat er minder water doorheen stroomt en het reservoir langzamer volstroomt.
- Verwijder de warmwaterpompen.
- Vervang de drukreduceerventielen in de badkamers. Om de drukreduceerventielen goed te laten functioneren de aansluitvoorwaarden van de fabrikant in acht nemen.
- Voer jaarlijks onderhoud uit, onder meer aan de drukreduceerventielen.
- Maak een meerjarenplan om de installatie verder aan te passen. Met lagere onderhouds- en energiekosten tot doel.
Tevreden hotelgasten
Het hotel heeft onze adviezen inmiddels opgevolgd. Na het doorvoeren van de oplossingen is verbrandingsgevaar geweken. Het mengwaterwater kan nog wel fluctueren naar lager dan 38 °C. Dit kan zeker ook worden opgelost, maar het hotel vond deze aanpassing nu nog te kostbaar. Voor dit moment is dat prima: de hotelgasten zijn blij, het hotel is blij – en onze adviseurs zijn natuurlijk ook altijd blij met een tevreden klant!
Meer weten?
Wij ontwerpen, berekenen en tekenen kwalitatieve (water)installaties. Met problemen of geschillen kunt u eveneens bij ons terecht. Ook maken wij legionellabeheersplannen volgens BRL6010.
Je kunt meer informatie vinden op ons YouTube-kanaal;
